vertical menu
- Η Ανοικτή Πρόσβαση
- Ηλεκτρονικά Αποθετήρια
- Ηλεκτρονικά Περιοδικά
- Ηλεκτρονικά Βιβλία
- ΕΚΤ & Ανοικτή Πρόσβαση
- Νέα-Εκδηλώσεις
- Συνέδρια ΕΚΤ
- Πολιτικές
- Χρήσιμο Υλικό
- Ανοικτή Πρόσβαση και Ορίζοντας 2020
- FP7 Post-Grant OΑ Pilot
- eGallery
- Επικοινωνία
- Home
- Ηλεκτρονικά Περιοδικά
- Μοντέλα Εκδόσεων
Μοντέλα Εκδόσεων
Όπως είναι γνωστό, τα περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης αποτελούν το «χρυσό δρόμο» προς την Ανοικτή Πρόσβαση καθώς περιλαμβάνουν επιστημονικά άρθρα που έχουν υποστεί αξιολόγηση από κριτές (peer-review) και είναι ελεύθερα προσβάσιμα από τους αναγνώστες. Με αυτό το μοντέλο έκδοσης διασφαλίζεται η ποιότητα μέσω της αξιολόγησης από κριτές, αλλά προκύπτει το θέμα της κάλυψης των εξόδων δημοσίευσης.
Για την αντιμετώπιση αυτού του θέματος οι εκδότες ανοικτής πρόσβασης έχουν υιοθετήσει διάφορα μοντέλα που παρέχουν ποικίλα επίπεδα ανοικτής πρόσβασης:
- Μερική ανοικτή πρόσβαση, όπου οι συνδρομητές έχουν πρόσβαση στα πλήρη κείμενα ενώ οι υπόλοιποι χρήστες έχουν πρόσβαση στα μεταδεδομένα των άρθρων, όπως οι πίνακες περιεχομένων, οι περιλήψεις των άρθρων, και άλλα δεδομένα όπως οι λέξεις-κλειδιά, καθώς και σε λίστες αναφορών με συνδέσμους.
- Ελεύθερη πρόσβαση μετά από ένα χρονικό διάστημα. Πρόκειται για μια λύση που συμβιβάζει τις ανάγκες και τα συμφέροντα των ακαδημαϊκών και των εκδοτών. Υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση για ένα χρονικό διάστημα, μετά από το οποίο παραχωρείται ελεύθερη πρόσβαση.
- Διττή πρόσβαση (dual access) όπου κάποιες μορφές, όπως η εκτυπώσιμη ή η μορφή PDF, είναι προσβάσιμες μόνο στους συνδρομητές, ενώ άλλες λιγότερο επιθυμητές ή ακριβές, όπως η HTML είναι ελεύθερα διαθέσιμες,
- Το υβριδικό μοντέλο που συνδυάζει την ανοικτή με την περιορισμένη πρόσβαση. Στους δημιουργούς που επιλέγουν την ελεύθερη διάθεση των άρθρων τους επιβάλλονται τέλη δημοσίευσης, που συνήθως καλύπτονται από τον φορέα όπου ανήκουν. Σε όσους επιλέγουν την περιορισμένη διάθεση των άρθρων τους δεν επιβάλλονται τέλη.
Παρόλο που τα παραπάνω μοντέλα αποτελούν βελτίωση σε σχέση με το μοντέλο περιορισμένης πρόσβασης των παραδοσιακών συνδρομητικών περιοδικών, κάθε περιορισμός της πρόσβασης, συμπεριλαμβανόμενης και της πληρωμής των εκδοτικών εξόδων από τους συγγραφείς, αποτελεί εμπόδιο στη διάχυση της ακαδημαϊκής γνώσης και μειώνοντας την αξία του ακαδημαϊκού περιεχομένου των περιοδικών αυτών.
Η BioMed Central κρατάει χαμηλά τα έξοδά της χρεώνοντας λιγότερο τους συγγραφείς επειδή τους ζητά να συμμετέχουν στη διαδικασία έκδοσης ενώ η Δημόσια Επιστημονική Βιβλιοθήκη (PLoS) χρεώνει τους συγγραφείς για την έκδοση.
