ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ - ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Το νέο ευρωπαϊκό έργο RECODE (Policy RECommendations for Open Access to Research Data in Europe) για τα ανοικτά ερευνητικά δεδομένα παρουσιάστηκε στην εναρκτήρια συνάντηση που έλαβε χώρα στις 11 Φεβρουαρίου 2013 στο Λονδίνο. Στο έργο συμμετέχουν οργανισμοί από 5 χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Το RECODE θέτει στόχο να απαντήσει σε σύγχρονα ζητήματα και προκλήσεις στον τομέα της ανοικτής πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα, να επηρεάσει  τα ήδη υπάρχοντα δίκτυα, κοινότητες και έργα στον τομέα, και με βάση βέλτιστες πρακτικές, να παράγει συγκεκριμένες προτάσεις για πολιτικές που θα διευκολύνουν τη διάθεση, συντήρηση και διατήρηση ανοικτών ερευνητικών δεδομένων.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) είναι ένας από τους εταίρους που συμμετέχουν στο έργο και ο ρόλος του είναι να ηγηθεί των διεργασιών για την ανάπτυξη πολιτικών σχετικά με την ανοικτή πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, οι οποίες θα εξελιχτούν στις προτάσεις του RECODE, δηλαδή στα κύρια αποτελέσματα του έργου. Η συμμετοχή του ΕΚΤ στο έργο εντάσσεται στο πλαίσιο των συστηματικών δράσεων του φορέα για την προώθηση και την εφαρμογή της Ανοικτής Πρόσβασης στη χώρα μας, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας.

Ο τομέας των ανοικτών ερευνητικών δεδομένων περιλαμβάνει πλήθος από ετερώνυμα δίκτυα δράσεων, πρωτοβουλίες, έργα και κοινότητες, και χαρακτηρίζεται από μεγάλο βαθμό κατακερματισμού σε θεματικό και γεωγραφικό επίπεδο, ως προς τις κατηγορίες των ενδιαφερόμενων μερών (π.χ. εκδότες, ακαδημαϊκοί φορείς, αποθετήρια κ.ά.) αλλά και σε επίπεδο πολιτικών (κυβερνητικές πολιτικές, πολιτικές οργανισμών και πολιτικές σε θεσμικό επίπεδο). Εκτός από τον κατακερματισμό,  ο τομέας έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από προκλήσεις σε τεχνικά, νομικά και ηθικά ζητήματα.

Πολλοί φορείς έχουν ήδη καταφέρει να αντιμετωπίσουν με αποτελεσματικό τρόπο τις προκλήσεις αυτές, ωστόσο, συχνά εργάζονται σε απομόνωση ή με περιορισμένη επικοινωνία μεταξύ τους. Το RECODE στοχεύει να προσφέρει ένα ενιαίο χώρο για την προώθηση πολιτικών ανοικτής πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα, που θα φέρει σε επαφή ετερόκλητα ενδιαφερόμενα μέρη και θα συντονίσει μεμονωμένες προσπάθειες για να παράγει συγκεκριμένες απαντήσεις στις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας των ανοικτών ερευνητικών δεδομένων στην Ευρώπη.

Εκτός από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, στο έργο συμμετέχουν ακόμα 7 οργανισμοί που θα συνεργαστούν για να προτείνουν λύσεις και να υποστηρίξουν πολιτικές για τα ανοικτά ερευνητικά δεδομένα, θα εντοπίσουν σχετικούς εταίρους, θα ενισχύσουν τα υπάρχοντα δίκτυα οργανισμών, θα διεξάγουν μελέτες για την εφαρμογή καλών πρακτικών και την ανταλλαγή αρχών και θα ενθαρρύνουν την εμπλοκή περισσότερων ευρωπαϊκών οργανισμών κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων με στόχο τη δικτύωση στον τομέα των ανοικτών ερευνητικών δεδομένων.

Απώτερος στόχος είναι να καλλιεργηθεί μία σειρά από προτάσεις και άξονες προτεραιοτήτων σχετικά με τις πολιτικές που διασφαλίζουν την ανοικτή πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, προτάσεις που θα λαμβάνουν υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες των οργανισμών, τις διαφορές στα οικοσυστήματα ανοικτής πρόσβασης που χαρακτηρίζουν το διεθνές περιβάλλον αλλά και τις διαφορετικές απαιτήσεις που θέτουν οι αξιακές αλυσίδες κυβερνήσεων, χρηματοδοτών της έρευνας και ποικίλων ινστιτούτων.

Από το Λονδίνο, η Trilateral Research & Consulting θα συντονίσει το έργο σε επίπεδο που  σχετίζεται με ηθικά και νομικά ζητήματα. Το Πανεπιστήμιο του Sheffield θα ηγηθεί εργασιών σχετικά με τις αρχές που θα καθοδηγήσουν τις επιμέρους δράσεις και τα οικοσυστήματα.  Το e-Humanities group (eHg), μια πρωτοβουλία του Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW), έχει  αναλάβει εργασίες σχετικά με τον συντονισμό των ινστιτούτων-εταίρων και την υποστήριξη της ανοικτής πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα. Η Ολλανδία συμμετέχει και με το Amsterdam University Press  (AUP), οργανισμός ο οποίος θα συμβάλλει προσφέροντας την εμπειρία του και την εξειδίκευση του σε θέματα ανοικτών δεδομένων αλλά κυρίως με το εκτεταμένο δίκτυο εκδοτικών δραστηριοτήτων που έχει αναπτύξει. Με τη συμμετοχή του, το Stichting LIBER Foundation θα επικεντρωθεί στην επιθεώρηση των παραδοτέων του έργου και θα λάβει κεντρικό ρόλο σε συναντήσεις εργασίας.

Το Εθνικό Ερευνητικό Συμβούλιο της Ιταλίας θα συντονίσει ενέργειες που σχετίζονται με τις τεχνολογικές προδιαγραφές και τη διαλειτουργικότητα των υποδομών για τη διάθεση ανοικτών ερευνητικών δεδομένων. Από την πλευρά της Σουηδίας, το Blekinge Institute of Technology θα εντοπίσει και θα κινητοποιήσει παράγοντες και εταίρους στον τομέα των ανοικτών ερευνητικών δεδομένων στοχεύοντας στην ενίσχυση της δικτύωσης.

Το έργο θα ξεκινήσει επίσημα το Μάρτιο του 2013, και η επόμενη προγραμματισμένη εκδήλωση θα λάβει χώρα στις 3-15 Οκτωβρίου 2013, στο πλαίσιο του Συνεδρίου WSSF “Social transformations and the digital age” στον Καναδά. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να αναζητήσετε στον δικτυακό τόπο του έργου http://recodeproject.eu/ .