ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ - ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Παρά το γεγονός ότι η πρακτική της δημοσίευσης με Ανοικτή Πρόσβαση βρίσκεται ακόμη σε εμβρυακό στάδιο, η σταθερή αύξηση των πειραματισμών με μονογραφίες Ανοικτής Πρόσβασης αντανακλά την ανάγκη για νέα και βιώσιμα οικονομικά μοντέλα στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές επιστήμες, καθώς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, το ιδεολογικό κίνητρο για διεύρυνση της πρόσβασης στην επιστημονική γνώση και στο ευρύ κοινό

Ως προς τα εκδοτικά μοντέλα, οι περισσότερες από τις πρωτοβουλίες που καταγράφονται στη μελέτη του OAPEN αφορούν συνεργατικούς σχηματισμούς πανεπιστημίων, κυρίως συνεργασίες βιβλιοθηκών με πανεπιστημιακούς εκδοτικούς οίκους. Τα οικονομικά μοντέλα που εφαρμόζονται έχουν ως στόχο τη μείωση των εξόδων και την αποτελεσματική λειτουργία των συνεργατικών σχημάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση εφαρμόζουν στρατηγικές ψηφιακής έκδοσης και καινοτόμα εκδοτικά μοντέλα, οι πόροι τους προέρχονται από πολλές και διαφορετικές πηγές, και δημιουργούν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας στο περιεχόμενο Ανοικτής Πρόσβασης που διαθέτουν ή παράλληλα με αυτό.

Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η εκτύπωση κατ' απαίτηση (Print-on-Demand - POD) και οι τεχνικές ψηφιακής εκτύπωσης αποτελούν βασικά στοιχεία των περισσότερων οικονομικών μοντέλων, ενώ οι ψηφιακές ροές εργασίας υποστηρίζουν αυτές τις εκδοτικές διαδικασίες. Η πληθώρα διαφορετικών κανονισμών διάθεσης και χρήσης του ψηφιακού περιεχομένου (copyright licenses) που χρησιμοποιούνται από τις πρωτοβουλίες αυτές υποδηλώνει ότι δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό το τι συνεπάγεται η διάθεση περιεχομένου με Ανοικτή Πρόσβαση. Είναι ασαφές, καταλήγει η μελέτη, ποια εκδοτικά και οικονομικά μοντέλα θα αποδειχθούν τα πλέον βιώσιμα. Υποθέτει, όμως, ότι μοντέλα που συνδυάζουν διαφορετικούς τρόπους χρηματοδότησης, υπηρεσίες επί πληρωμή και δωρεάν περιεχόμενο, συμπράξεις με κοινή χρήση πόρων και πηγών, ευκολίες που δημιουργούνται μέσω οικονομιών κλίμακας πιθανώς να είναι τα πιο βιώσιμα τελικά.