ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ - ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Στην έρευνα συμμετείχαν συγγραφείς επιστημονικών εργασιών από όλη την Ευρώπη, υπό το ρόλο τους και ως χρηστών των ηλεκτρονικών περιοδικών και αποθετηρίων. Η έρευνα διεξήχθη διαδικτυακά καθώς και με μία σειρά από ομάδες εμβάθυνσης (focus groups) στις ιατρικές, τις κοινωνικές, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες, τις επιστήμες ζωής, τις θετικές επιστήμες και τα μαθηματικά. Την έρευνα για λογαριασμό του PEER ανέλαβε η Ομάδα Συμπεριφορικής Έρευνας του Πανεπιστημίου Loughborough (Τμήμα Επιστήμης της Πληροφορίας και LISU) της Αγγλίας.

Πιο συγκεκριμένα κάποιοι από τους στόχους της έρευνας ήταν:
• να καταγραφούν οι τάσεις και να εξηγηθούν οι συμπεριφορές συγγραφέων και χρηστών σχετικά με την αυτοαρχειοθέτηση
• να γίνει κατανοητός ο ρόλος των αποθετηρίων για τους συγγραφείς, στο πλαίσιο της πρακτικής της δημοσίευσης εργασιών τους σε περιοδικά
• να γίνει κατανοητός ο ρόλος των αποθετηρίων για τους χρήστες σε σχέση με την προσβασιμότητα σε επιστημονικά άρθρα που δημοσιεύονται σε περιοδικά.

Μερικά από τα μέχρι στιγμής συμπεράσματα είναι τα εξής:
• Οι ατομικές απόψεις σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση έχουν σχέση με την ιδιότητα του καθενός ως συγγραφέα ή ως αναγνώστη. Οι αναγνώστες ενδιαφέρονται για την ποιότητα των άρθρων, αλλά οι συγγραφείς ενδιαφέρονται επιπλέον και για τη φήμη του ίδιου του αποθετηρίου στο οποίο καταθέτουν την εργασία τους.
• Το κίνητρο των ερευνητών για τη δημοσίευση της έρευνάς τους είναι να γνωστοποιηθεί αυτή στο ειδικό κοινό. Το κίνητρο αυτό επηρεάζει σοβαρά την επιλογή τους να δημοσιεύσουν σε περιοδικό ή/και να καταθέσουν τη δουλειά τους σε αποθετήριο.
• Σε κάποια επιστημονικά πεδία, η ανασφάλεια των ερευνητών ως προς την ελεύθερη διάθεση των προ-δημοσιεύσεών τους (working papers) είναι μεγαλύτερη. Έως ένα βαθμό αυτό έχει σχέση με τη διαφορετική οργάνωση της εργασίας στα διαφορετικά επιστημονικά πεδία. Για παράδειγμα, ερευνητές που εργάζονται σε στενές ερευνητικές ομάδες, όπως στη Φυσική Υψηλών Ενεργειών, γενικά έχουν συστήματα για εσωτερική αξιολόγηση.
• Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, όπως στατιστικές χρήσης των άρθρων, ειδοποιήσεις με e-mail κ.λπ., μπορούν να βελτιώσουν τις εντυπώσεις σχετικά με τη χρησιμότητα ενός αποθετηρίου και να αυξήσουν την απήχησή του.
• Οι αναγνώστες συχνά αναγκάζονται να μπουν σε περίπλοκες διαδικασίες προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στα άρθρα που χρειάζονται. Η ευρεία υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης μπορεί να μειώσει τις χρονοβόρες διαδικασίες αναζήτησης.

Σημειώνεται ότι το PEER είναι ένα ευρωπαϊκό έργο που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα eContentplus. Στόχος του είναι η μελέτη της επίδρασης που έχει η συστηματική εξάσκηση της αυτό-αρχειοθέτησης από τους ερευνητές (ο λεγόμενος πράσινος δρόμος για την Ανοικτή Πρόσβαση) στην προσβασιμότητα στις εργασίες, στην αναγνωρισιμότητα των συγγραφέων, στη βιωσιμότητα των περιοδικών, καθώς και στο ευρύτερο οικοσύστημα της ευρωπαϊκής έρευνας. Το PEER, μία συνεργασία μεταξύ εκδοτών, αποθετηρίων και ερευνητών, ξεκίνησε το 2008 και θα διαρκέσει έως το 2011. Στόχος του έργου είναι να συσσωρεύσει ένα σημαντικό σώμα τεκμηρίων, δημιουργώντας σταδιακά ένα "παρατηρητήριο" προκειμένου να ελέγχονται οι επιδράσεις της συστηματικής αυτοαρχειοθέτησης με την πάροδο των ετών.