ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ - ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Ο πρόσφατος διάλογος σχετικά με τη διευθέτηση για τα βιβλία της Google στις ΗΠΑ έδειξε για μια ακόμη φορά ότι η Ευρώπη δεν έχει περιθώρια να υστερήσει στο ψηφιακό μέτωπο. Μια πιθανή διευθέτηση θα οδηγούσε σε μεγάλο αριθμό ψηφιοποιημένων ευρωπαϊκών έργων σε αμερικανικές βιβλιοθήκες, διαθέσιμα μόνο σε καταναλωτές και ερευνητές στις ΗΠΑ, αλλά όχι στην ίδια την Ευρώπη. Η διασφάλιση της πρόσβασης των Ευρωπαίων στην πολιτιστική τους κληρονομιά, με παράλληλη είσπραξη δίκαιας αμοιβής από τους Ευρωπαίους συγγραφείς, αποτελεί επομένως άμεσο μέλημα, όπως τόνισαν από κοινού οι Επίτροποι Viviane Reding και Charlie McCreevy.

Για αυτόν τον λόγο η Επιτροπή θα προβεί σε διάλογο με τους ενδιαφερομένους, ώστε να εξεύρει βιώσιμες λύσεις για απλή και οικονομικώς συμφέρουσα εκκαθάριση δικαιωμάτων, η οποία να καλύπτει τη μαζική ψηφιοποίηση και τη διαδικτυακή διάδοση συλλογών βιβλιοθηκών που εξακολουθούν να προστατεύονται από δικαιώματα δημιουργού. Αυτό αφορά τόσο έργα με εξαντλημένα αντίτυπα, όσο και ορφανά έργα, δηλαδή έργα των οποίων ο κάτοχος δικαιωμάτων δεν μπορεί να εξακριβωθεί ή να εντοπιστεί.

Ιδιαίτερα η ψηφιοποίηση και η διάδοση ορφανών έργων αποτελεί σημαντική πολιτιστική και οικονομική πρόκληση, καθώς τα ορφανά έργα αντιπροσωπεύουν σημαντικό τμήμα των συλλογών των πολιτιστικών ιδρυμάτων της Ευρώπης. Ορφανά είναι τα έργα των οποίων οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων δεν είναι γνωστοί ή δεν μπορούν να εντοπιστούν. Εφόσον απαιτείται άδεια για την αντιγραφή, δημοσίευση ή ψηφιοποίηση ενός έργου, τα ορφανά έργα είναι καταδικασμένα στην αχρηστία.

Σκοπός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, είναι να υπάρξει λύση ευρωπαϊκών διαστάσεων, που θα διευκολύνει την ψηφιοποίηση και τη διάδοση ορφανών έργων και τη θέσπιση κοινών προτύπων "επιμελούς αναζήτησης" για την αναγνώριση του καθεστώτος των ορφανών έργων σε όλο τον χώρο της ΕΕ.

Ως προς το ζήτημα αυτό, έχει ήδη επιτελεστεί κάποια πρόοδος με το έργο ARROW (Accessible Registries of Rights Information and Orphan Works - Προσβάσιμα μητρώα πληροφοριών για δικαιώματα και ορφανά έργα), που δρομολογήθηκε τον Νοέμβριο του 2008 και στοχεύει στον προσδιορισμό των κατόχων δικαιωμάτων και στη διευκρίνιση του καθεστώτος δικαιωμάτων ενός έργου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που τα αντίτυπά τους έχουν εξαντληθεί ή είναι ορφανά έργα.

"Το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο ARROW αποτελεί ένα πρώτο βήμα για τη σύνδεση των διαφόρων μητρώων δικαιωμάτων στην Ευρώπη και για την ευκολότερη εξακρίβωση των κατόχων δικαιωμάτων", δήλωσαν οι Επίτροποι Viviane Reding και Charlie McCreevy. "Καλούμε τις εθνικές βιβλιοθήκες, τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και τους εκδότες να αξιοποιήσουν την ικανοποιητική αυτή έναρξη και να εργαστούν με την Επιτροπή για να αναπτυχθεί ένα προανταγωνιστικό και πανευρωπαϊκό σύστημα μητρώων βιβλίων, το οποίο θα επιτρέψει τη διασυνοριακή αδειοδότηση βάσει ενός διαφανούς και οικονομικά προσιτού συστήματος τιμολόγησης, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζεται δίκαιη αμοιβή των συγγραφέων".

Όσο για την πρόσβαση στη γνώση των ατόμων με αναπηρίες, και ειδικότερα των ατόμων με μειωμένη όραση, γεγονός είναι πως μέχρι σήμερα μόλις 5% των ευρωπαϊκών δημοσιεύσεων διατίθεται σε προσβάσιμους μορφοτύπους - κατάσταση που περιπλέκεται από περιορισμούς στη διασυνοριακή διανομή. Ένα φόρουμ ενδιαφερόμενων παραγόντων θα εξετάσει τις απαντήσεις σε πολιτικό επίπεδο και θα εξετάσει τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να προωθηθεί το ακώλυτο εμπόριο έργων σε προσβάσιμους μορφοτύπους στην ΕΕ.

Links: Πνευματική ιδιοκτησία και Κοινωνία της Πληροφορίας
Πνευματική ιδιοκτησία και ψηφιακό περιεχόμενο
Πρωτοβουλίες ΕΕ σχετικά με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες
ARROW
ARROW: Μια προσπάθεια για την εύρεση των δημιουργών των -μέχρι σήμερα- "ορφανών" έργων