ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ - ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Ενώ οι χώρες της ΕΕ δείχνουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε θέματα πρόσβασης και διάχυσης της ψηφιακής επιστημονικής πληροφορίας και όλο και περισσότερες πρωτοβουλίες αναπτύσσονται από ιδρύματα, πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες στον τομέα αυτό, ελάχιστες από τις συντονισμένες στρατηγικές και πολιτικές που υπέδειξε η Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (14/02/2007) για τις "Επιστημονικές πληροφορίες στην ψηφιακή εποχή: πρόσβαση, διάδοση και διαφύλαξη" έχουν υιοθετηθεί. Υπολογίζεται, μάλιστα, πως το ποσοστό που επενδύεται στη διάδοση της επιστημονικής πληροφορίας κυμαίνεται κάπου ανάμεσα στο 1% και το 10% της επένδυσης στην έρευνα.

Ο συντονισμός των δραστηριοτήτων ανάμεσα στα κράτη μέλη, σύμφωνα πάντα με τα συμπεράσματα του ερωτηματολογίου, είναι, επίσης, κάτι που δεν έχει να επιδείξει παρά ελάχιστα, πλην αξιέπαινα παραδείγματα. Κάποια από αυτά είναι το "Knowledge Exchange"- μια πρωτοβουλία οργανισμών από τη Δανία, την Ολλανδία, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία-, το International Coalition of Library Consortia που εστιάζει στις διαπραγματεύσεις μεγάλων συμφωνιών με εκδότες, ή η δυναμική είσοδος του CERN στο κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης με τη δημιουργία του SCOAP3 (Sponsoring Consortium for Open Access Publishing in Partical Physics), μιας κοινοπραξίας για το Open Access Publishing στη Φυσική Σωματιδίων.

Αυτοί που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, πάντως, εξέφρασαν τη γενική εμπιστοσύνη τους στις δραστηριότητες της ΕΕ σχετικά με την πρόσβαση, διάδοση και διαφύλαξη της ψηφιακής επιστημονικής πληροφορίας και την αισιοδοξία τους για μελλοντικές πρωτοβουλίες όπως την ενθάρρυνση της συνεργασίας και του συντονισμού των πολιτικών των κρατών μελών και την περαιτέρω ανάπτυξη μιας παν-Ευρωπαϊκής ψηφιακής υποδομής (e-Infrastructure), προτείνοντας, μάλιστα, μια σειρά από δράσεις στα κράτη μέλη.

Οι προτάσεις τους συγκλίνουν στη δημιουργία ευκρινών και συνεκτικών εθνικών στρατηγικών, βασισμένων στις εμπειρίες των επιτυχημένων πρωτοβουλιών Ανοικτής Πρόσβασης κάθε χώρας, που θα απαντούν σε θέματα όπως η πνευματική ιδιοκτησία, οι επενδύσεις στη διάχυση της επιστημονικής γνώσης, το φορολογικό καθεστώς για ψηφιακές συνδρομές, η διαλειτουργικότητα κ.ά., και που θα διευκολύνουν τον συντονιστικό ρόλο της ΕΕ. Θα πρέπει, επίσης, τα κράτη μέλη να αναπτύξουν τη μεταξύ τους συνεργασία πάνω σε επιτυχημένες πρωτοβουλίες συνεργασίας στον τομέα αυτό. Τέλος, θα πρέπει να εξασφαλιστεί πως οι ιδιαιτερότητες της επιστημονικής πληροφορίας λαμβάνονται σοβαρά υπόψην στις υπάρχουσες εθνικές πολιτικές.

Στην Ελλάδα, όσον αφορά τον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης σημαντικό ρόλο έχει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), ο εθνικός φορέας για την τεκμηρίωση, την πληροφόρηση και την υποστήριξη σε θέματα έρευνας, επιστήμης και τεχνολογίας. Η διαμόρφωση υποδομών ανοικτής πρόσβασης, ως μέσο που καθιστά την επιστημονική γνώση προσβάσιμη από όλους, αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα του ΕΚΤ.

Με στόχο την ενίσχυση της εθνικής υποδομής για την έρευνα και τη διαμόρφωση περιβάλλοντος ελεύθερης διάθεσης περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, το ΕΚΤ έχει αναλάβει ήδη σημαντικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα και αναπτύσσει υποδομές (στη βάση ανοικτού λογισμικού), σε δύο συνιστώσες: Ηλεκτρονικά αποθετήρια και Ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης. Παράλληλα, αναπτύσσει και ενημερώνει τον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr, μια ενιαία πύλη με όλες τις πληροφορίες για την Ανοικτή Πρόσβαση και τις εθνικές και διεθνείς πολιτικές, χρήσιμες διευθύνσεις σε ψηφιακές βιβλιοθήκες, αποθετήρια και επιστημονικά περιοδικά, καθώς και νέα και εκδηλώσεις στην Ελλάδα και τον κόσμο.